Apostol yn dod

BYDD fy nofel “Apostol” yn cael ei chyhoeddi gan Wasg y Bwthyn y mis nesa.

Nofel am yr apostol Paul ydi hi – neu Paulos Shaul Tarsos fel mae o’n cael ei alw yn fy nofel.

Ar ôl cyhoeddi “Iddew” yn 2016, a derbyn ymateb positif dros ben, roeddwn i’n meddwl y buaswn i’n hoffi mynd ati i ysgrifennu am Paul, sefydlydd Cristnogaeth.

Credais y byddai’n haws na mynd i’r afael â Iesu. Roedd Paul, o leia, wedi ysgrifennu llythyrau, ac roedd ei gredoau’n fwy concrit na rhai Iesu. Mae Iesu’n reit amwys ac yn ddim ond adlewyrchiad o’r Cristion sydd yn ei addoli.

Ond y peth ydi, mae stori Iesu’n gyfleus. Mae hi bron fel ei bod hi wedi cael ei dyfeisio. Ffitir y stori i batrwm traddodiadol yr oes: iachawdwr wedi ei eni i dduw ac gwraig feidriol; mae’n herio’r status quo; mae’n cael ei ladd; mae’n atgyfodi. Dim ond llenwi’r bylchau sydd raid.

Mae Paul yn fwy o broblem. Arwahân i Actau’r Apostolion, nid oes fawr o sôn ar yr hyn a wnaeth Paul. Y broblem yw, ni ellid trystio’r Actau. Mae haneswyr yn ama geirwiredd y dogfennau. Ac mae’n gwrth-ddweud adroddiadau Paul ei hun.

Beth sy’n rhyfedd yw nad oes unrhyw ffynonellau eraill am rhai o’r straeon amlycaf am Paul, fel, er enghraifft, ei droedigaeth ar y ffordd i  Ddamascus. Nid yw Paul yn cyfeirio at y digwyddiad ysgytwol yma yn ei lythyrau, hyd yn oed.

Hefyd, nid oes farw o strwythur i hanes Paul. “Ac yna, ac yna, ac yna” yw llîf y naratif. Mewn stori sydd wedi ei hadeiladu, mae un digwyddiad yn llifo i’r llall: “Oherwydd hyn, fe aeth Iesu i Jerwsalem, ond roedd…”

Felly roedd yn rhaid cael y llif hynny yn “Apostol”. Rhaid i chi aros tan mis nesa i weld os ydw i wedi llwyddo ai pheidio. Bydd y lansiad yng Nghanolfan Telford, Porthaethwy ar Fehefin 14.

Yn y dechreuad . . .

DWI’N NEWYDD i’r busnes blogio yma. Yn enwedig yn y Gymraeg. Doeddwn i yn fy myw wedi meddwl gwneud y ffasiwn beth. Ond wedi dod o hyd i safleoedd fel Blogiadur.com a maes.e, dyma fi’n sylweddoli bod presenoldeb Cymraeg a Chymreig ar y Wê. Ac mi ges i’r ysfa i gyfrannu.

Dwi ddim yn byw yng Nghymru, bellach: yng Nghaint ydw i; wedi priodi ac yn hapus ar y naw. Ond dwi o hyd ac awydd i fyw yn y Gymraeg, er bod hynny’n ddigon anodd yn ne ddwyrain Lloegr. Dwi’n trio fy ngorau drwy sgrifennu’n yr iaith. Mae dwy gyfrol wedi eu cyhoeddi eleni, Y Moch A Straeon Eraill gan Carreg Gwalch a Dynion Dieflig gan Y Lolfa. Roeddwn i’n ddigon ffodus hefyd i ennill Y Fedal Ddrama yn yr Eisteddfod Genedlaethol Yng Nghaerdydd, eleni. Hynny’n andros o hwb. Felly dwi’n yn trio fy ngorau, ylwch.

Ac ar ôl sylweddoli bod posib blogio yn Gymraeg, roeddwn i ar i fyny.

Cofiwch, dwn i’m faint sydd efo diddordeb yn fy nghlebran i. Ond nid dyna’r pwynt. Y pwynt ydi bod yna Gymraeg ar y Rhyngrwyd. Mae’r parablu sy’n bownd o bowlio o’r blog yma’n debyg o fod yn groes i farn sawl un, ac yn gytun efo barn eraill. Ac mae hynny’n bwysig, yn tydi: cael lleisau amrwyiol yn y Gymraeg ar y Wê, lleisiau sy’n cynnal sgwrs, trafodaeth, a dadl – cyn belled ac y bo’r ddadl yn un foesgar a chwrtais. Mi hoffwn i feddwl am y Gymraeg yn byrlymu drwy’r Rhyngrwyd, ac i ddweud y gwir, o be wela i hyd yn hyn, mae hi. Mae yna arloeswyr yn y byd blogio Cymraeg, a dros y misoedd nesa, dwi’n bwriadu dod yn gyfarwydd efo nhw ar-lein. Dwi’n bwriadu dilyn eu esiampl.

Dwi’n teimlo’n falch iawn, heno, blogio am y tro cynta yn y Gymraeg. Dwi’n edrych ymlaen bod yn rhan o’r gymuned Gymreig ar y Wê. Dwi’n edrych ymlaen cyfrannu mymryn bach i dwf yr iaith ar-lein.