Y wasg yn cael ei gwasgu

DYMA erthygl ddiddorol yn y Press Gazette, cylchgrawn i newyddiadurwyr. Sylwadau pwysig gan Martin Shipton, gohebydd amlwg gyda’r Western Mail. Sylw diddorol iawn, hefyd gan Andy Williams o Brifysgol Caerdydd, sy’n beirniadu model busnes Trinity Mirror. Hen dro bod hyn yn digwydd i bapurau newydd Cymru. Mae newyddiadurwyr yn amlwg yn pryderu.

Methu’r bws

YDI hi’n deg bod Cristion sy’n gyrru bws yn cael gwrthod gweithio ar gownt y ffaith bod hysbyseb anffyddiol ar ei gerbyd? Dwi ddim yn meddwl. Byddai anffyddiwr yn gorfod gyrru ei fws pe bai yna hysbyseb crefyddol – boed hwnnw’n Gristnogol, yn Fwslemaidd, yn Hindwaidd – ar y cerbyd.

Dyma fymryn o gefndir yr hysbysebion anffyddiol. Mewn gwirionedd, be sydd o’i le ynddyn nhw? Tydyn nhw ddim yn ymosod ar Gristnogaeth. Tydyn nhw ddim yn ymosod ar ddim, mewn gwirionedd. Mae nhw’n bositif dros ben: Mwynhewch eich hun, yw’r neges

Does gan ddyneiddiaeth, na’r mwyafrif o anffyddwyr, fawr o ddannedd (Richard Dawkins, Sam Harris, Christopher Hitchens yw’r eithriadau, debyg). Mae dyneiddiaeth yn syniadaeth heddychlon. Rhywbeth na ellid ei ddweud am nifer fawr iawn o grefyddwyr (ond nid pob un, wrth gwrs).

A ddylwn ni barchu cred grefyddol yn fwy nac unrhyw gred arall? Cred mewn UFOs. Cred mewn seryddiaeth. Cred bod y rhif 13 yn anlwcus. Na, medd llawer un. Wrth gwrs, dylid parchu unigolion. Ond efallai y dylid cwestiynnu’r hun maen nhw’n gredu. Mae ymosod ar gred rhywun (boed honno’n gred grefyddol ai peidio) yn wahanol iawn i ymosodiad ad hominem, yn erbyn yr unigolyn.

Mewn gwirionedd, dwi’n teimlo y dylai’r gyrrwr bws yma ddychwelyd at ei waith. Mae ei reswm, i mi, dros beidio dreifio’i gerbyd yn afresymol. Mae ganddo hawl i’w grefydd – mae ganddo hawl credu beth bynnag mae o’n ddymuno ei gredu, hyd yn oed bod y byd yn fflat a bod y lleuad yn gaws – ond ni ddylai hynny effeithio ar bobol eraill, fel ei gyd-weithwyr a’r teithwyr.

Dwi’n disgwyl y bydd rhywun yn ymosod ar y gred hon. . .

Lol yn ei le #2

DYMA erthygl sy’n tystio eto bod pobol yn gwario pres ar lol. Pam ein bod ni’n barod i gredu rwtsh fel cynlluniau “detox”, dwch? Dim ond esgus i gwmniau ac unigolion wneud arian ydi o. Does yna ddim sail wyddonol i’r nonsens yma. Mae Ben Goldacre, awdur “Bad Science” (gweler isod, “Gwyddoniaeth yn rhoi lol yn ei le”), yn dyrnu’r detoxwyr yn y fan hyn hefyd.