Mae llwyddiant y sêr, yn y sêr

WELSOCH chi’r stori sy’n honni bod y rhai sy’n cael eu geni o dan arwydd Y Saethwr yn y Sidydd yn ddwywaith yn fwy tebygol o fod yn llwyddiannus ac yn enwog na’r rhai gafodd eu geni o dan yr arwyddion eraill.

Lle mae’r prawf? Wel, beth am Britney Spears, Christina Aguilera, a Scarlett Johansson. Hefyd, Donny Osmond, Jenny Agutter, a Jermaine Jackson, brawd Michael.

Wrth gwrs, mae’r stori’n honni bod “ymchwil yn dangos” mai hyn yw’r achos. Mae’r geiriau yma’n fêl i newyddiadurwyr. Maen nhw’n rhoi sylwedd i’r stori. Wedi’r cwbwl, dyma i chi ymchwilwyr gwyddonol yn cyflwyno tystiolaeth.

Wel, dim cweit . . .

Mae’r stori am lwyddiant Y Saethwyr yn dweud mai dim ond 100 o enwogion oedd yr ymchwilwyr wedi eu astudio. Fawr o sampl. A dim ond mymryn llai nac un allan o bob pump oedd wedi eu geni o dan arwydd Y Saethwr.

Ond yn fwy arwyddocaol, roedd yr ymchwil wedi ei gwblhau gan y sefydliad gwyddonol uchel-ei-barch hwnnw, y “Cartoon Network”. Wel, dyna chi: prawf digonol, bownd o fod!

Mae straeon fel hyn (straeon: “mae ymchwil yn dangos”) yn abwyd i bapurau newydd a chylchgronnau. Ddiwrnod wedi cyhoeddi’r stori yma, fe gyhoeddwyd erthygl nodwedd ar yr un pwnc.

Unwaith eto, defnyddiwyd y ffaith bod “ymchwil yn dangos”, ac “ymchwilwyr wedi darganfod” i roi bôn braich i’r stori, i’w pharchuso.

Ond dyw’r ffaith mai sianel deledu i blant gyhoeddodd yr “ymchwil” ddim yn cael ei grybwyll o gwbwl yn yr ail stori.

Felly, beth sydd wedi digwydd ydi bod yn datganiad hwn – mae’r rhai sy’n cael eu geni o dan arwydd Y Saethwr yn fwy tebygol o lwyddo – wedi dod yn ffaith, yn dystiolaeth, yn ganlyniad “ymchwil”.

Mymryn o hwyl, medda chi? Wel, ella. Ond yn anffodus, mae yna neges go ddifrifol yma. Mae’n dangos sut mae tystiolaeth yn cael ei gamdrin. Bydd yr “ymchwil” yma o hyn allan yn cael ei fesur ochor yn ochor ag ymchwil go iawn. Ac os ydi ymchwil sy’n profi, er enghraifft, bod rhyw feddyginiaeth yn gwella salwch yn cael ei dderbyn, pam ddim ymchwil sy’n dangos bod Y Sidydd yn gallu mesur llwyddiant?

Dwn i’m pam dwi’n cwyno, cofiwch. Dwi wedi fy ngeni o dan arwydd Y Saethwr. Taswn i’n aros rhyw fymryn, ewadd, ella y bydda innau’n ymuno efo Bruce Lee, Noel Coward, Ronnie O’Sullivan, a gweddill Y Saethwyr, yn ffurfafen y llwyddiannus. Wedi’r cwbwl, mae o yn y sêr, yn tydi . . .